Amerika Birleşik Devletleri Ticaret Temsilciliği (USTR), Çin’in yarı iletken sektöründeki agresif büyüme hamlesini “haksız ticari uygulama” olarak tescilledi ve devasa bir ek vergi paketini devreye soktu. Ancak bu kez farklı bir strateji uygulayan ABD, şirketlere tedarik zincirlerini değiştirmeleri için 18 aylık bir geçiş süreci tanıdı.
Alınan karara göre, yeni gümrük vergisi oranları şu şekilde işleyecek:
- Başlangıç: 23 Aralık 2025 itibarıyla vergi oranı geçici olarak %0 olarak belirlendi.
- Artış Tarihi: Bu sıfır oranlı dönem 18 ay sürecek. 23 Haziran 2027 tarihinde ise vergilerde büyük bir artış yaşanacak.
- Önceden Bildirim: ABD, 2027’de uygulanacak kesin vergi oranını, uygulama başlamadan en az 30 gün önce duyuracak. Bu vergiler, mevcut %50’lik “Bölüm 301” vergilerinin üzerine ek olarak eklenecek.
- Kapsamdaki Ürünler: Silikon, diyotlar, transistörler ve elektronik entegre devreler gibi temel bileşenler bu karardan doğrudan etkilenecek.
USTR soruşturmasına göre Çin, yarı iletken piyasasında “piyasa dışı” taktikler izliyor. Çin’in küresel yarı iletken pazarının %56’sını (iç pazarda %80) ele geçirme hedefi, ABD tarafından stratejik bir tehdit olarak görülüyor. Devlet sübvansiyonları, zorunlu teknoloji transferleri ve şeffaf olmayan düzenlemeler bu yükselişin arkasındaki “makul olmayan” yöntemler olarak listelendi. Çin’in daha önce galyum gibi kritik materyallere getirdiği ihracat kısıtlamaları, ABD’nin bu karşı hamleyi yapmasındaki en büyük motivasyonlardan biri oldu.
Bu belirsizlik ortamından etkilenen şirketlerden biri de Apple oluyor. Apple, en gelişmiş A serisi ve M serisi çiplerini TSMC’nin Arizona’daki yeni tesislerine kaydırarak ABD yerel üretimini güçlendirmeyi hedefliyor. Çünkü, şu an Arizona’da A16 (4nm) ve S9 (Apple Watch) gibi çipler üretiliyor. Ancak en gelişmiş 3nm (M4, A18) ve gelecekteki 2nm (A20) çiplerin üretimi için TSMC, Arizona’daki 2. ve 3. fabrikalarının açılışını öne çekti. 3nm üretiminin 2027 itibarıyla Arizona’da başlaması bekleniyor.
Bununla birlikte şirketin Hindistan stratejiside hızlanabilir ve artık basit bir montaj operasyonundan ibaret olmayabilir. Çünkü Apple’ın Hindistan stratejisinin arkasında yatan asıl neden, ABD’nin Çin menşeli ürünlere getireceği devasa gümrük vergilerinden (Trump dönemi benzeri tarifeler) kaçmak. Apple, 2026 sonuna kadar Amerika Birleşik Devletleri’nde satılan iPhone’ların büyük bir kısmını Hindistan’da üretmeyi hedefliyor. Bu yıl tanıtılan iPhone 17 serisi ve yeni iPhone Air, Hindistan’da üretilen ilk modeller olmuştu.
ABD’nin bu sert tutumu sadece Asya ile de sınırlı kalmıyor. Geçtiğimiz hafta Washington, Avrupa Birliği’ne de bir uyarı göndererek Apple, Google, Meta vb. teknoloji devlerini kısıtlayan Avrupa düzenlemelerine (DSA gibi) karşı misilleme yapabileceğini belirtti. Hatta bu gerginlik o kadar tırmandı ki, ABD bazı AB yetkililerine (Thierry Breton gibi isimler dahil) vize kısıtlaması getirme noktasına kadar geldi.
